Terug naar overzicht
11-08-2021
Seksuele ontwikkeling bij kinderen: van baby tot puber
De seksuele ontwikkeling van kinderen is een natuurlijk en onontkoombaar onderdeel van hun groei. Als ouder is het fijn om te begrijpen hoe dit proces verloopt en hoe je je kind op een gezonde manier kan bijstaan. In deze blog gaan we dieper in op de seksuele ontwikkeling van kinderen, van baby tot puber. Voor elke leeftijdsfase delen we tips om jou als ouder te helpen!
Seksuele ontwikkeling kind van 0 – 2 jaar
Seksuele ontwikkeling begint al in de vroegste levensfasen. Baby's hebben geen besef van seksualiteit zoals volwassenen dat hebben, maar ze ontdekken hun lichaam wel. Net zoals hun handen en voeten, verkennen ze ook hun eigen geslachtsdelen. Ze voelen dat dit anders of lekkerder aanvoelt dan bijvoorbeeld hun dij. Dit is volkomen normaal en gezond gedrag.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
- Respecteer het ontdekken: let op dat je de nieuwsgierigheid van je baby niet ontmoedigt. Laat je kind zijn of haar lichaam ontdekken zonder te straffen.
- Aanraken met respect: wees je ervan bewust dat wanneer je een kindje aanraakt, dit zijn of haar lichaam is. Jij bent te gast, ook wanneer je gewoon een knuffel geeft. Doe dit dus altijd met respect en alleen als het kind het fijn vindt.
Seksuele ontwikkeling kind van 2 – 4 jaar
Elke ouder met een peuter weet dat de ‘waarom-’ en 'hoe'-vragen bij de dagelijkse gang van zaken horen. Peuters zijn erg nieuwsgierig. Dus ook naar hun eigen lichaam en dat van anderen. Ze kijken naar elkaar, raken elkaar aan en merken verschillen op. Daarnaast ontdekken kinderen vanaf deze periode dat jongens jongens zijn en meisjes meisjes. Ze maken onderscheid tussen elkaar en er ontstaat sekse-rolgedrag.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
- Antwoord eerlijk: beantwoord vragen over lichaamsdelen en functies op een eenvoudige en eerlijke manier. Je hoeft niet diep in detail te treden, maar baby’s worden niet door ooievaars gebracht. Kinderen hebben recht op eerlijke informatie die ze de juiste kennis geeft.
- Leer privacy: leer je kinderen over het belang van privacy en grenzen, bijvoorbeeld tijdens het aankleden.
Seksuele ontwikkeling kind van 4 – 6 jaar
Je kind wordt zich steeds meer bewust van de verschillen tussen jongens en meisjes. Dit is een goed moment om respectvol gedrag te stimuleren. Jonge kinderen kunnen onaardig op elkaar reageren als een jongen zich bijvoorbeeld op een meisjesachtige manier gedraagt. Het is belangrijk dat ieder kind zichzelf kan zijn en opgroeit in een fijne sfeer.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
- Stimuleer respectvol gedrag: leer je kind om respectvol te zijn tegenover anderen, ongeacht hun geslacht.
- Praat open: hoewel kinderen van deze leeftijd nog niet echt begrijpen waar baby’s vandaan komen, is het belangrijk om open te zijn over dit onderwerp. Er eerlijk over praten is essentieel voor de sfeer en het vertrouwen voor latere gesprekken.
Seksuele ontwikkeling kind van 6 – 8 jaar
In deze fase begint verliefdheid een rol te spelen. Hoewel (de meeste) kinderen hier nog niks mee doen, hebben ze door dat verliefd zijn een ander gevoel is dan vriendschap. Daarnaast krijgen kinderen nu pret in seksueel getinte grappen en spelletjes zoals doktertje spelen. Dit hoort bij deze fase, maar spreek af wat wel en niet toelaatbaar is. Blijf ook in deze periode open en eerlijk met je kind praten.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
- Behandel verliefdheid serieus: verliefdheid kan een nieuw en kwetsbaar onderwerp zijn voor kinderen. Praat daarom niet ongevraagd met anderen over de verliefdheid van jouw kind en maak er geen grapjes over.
- Maak duidelijke afspraken: duidelijke afspraken maken is een belangrijk onderdeel van seksuele voorlichting. Welk gedrag laat je wel en niet toe en wat zijn de gevolgen van bepaald gedrag?
Seksuele ontwikkeling kind van 8 – 12 jaar
Pre-puberteit 8 -10 jaar
Tijdens de (pre)puberteit ondergaan kinderen ingrijpende hormonale en lichamelijke veranderingen. Deze veranderingen stimuleren hun seksuele ontwikkeling verder. In deze fase nemen kinderen duidelijkere sekse-rollen aan en vormen jongens en meisjes afzonderlijk groepjes. Ze willen meer lichamelijk contact en kunnen beginnen met masturberen. Als kinderen nu verliefd worden, dan gedragen ze zich er ook naar.
Puberteit: 10 – 12 jaar
Het lichaam ontwikkelt zich nu verder. Deze lichamelijke ontwikkeling gaat bij meisjes sneller dan bij jongens. Ook de belangstelling voor seksualiteit neemt toe. Hoewel het misschien lijkt alsof je kind al veel weet van seksuele ontwikkeling, is dat nog niet het geval. Daarnaast kan je kind op deze leeftijd preutser worden en gaat de badkamerdeur steeds vaker op slot. Deze preutsheid trekt later weer weg.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
Tijdens de (pre)puberteit ondergaan kinderen ingrijpende hormonale en lichamelijke veranderingen. Deze veranderingen stimuleren hun seksuele ontwikkeling verder. In deze fase nemen kinderen duidelijkere sekse-rollen aan en vormen jongens en meisjes afzonderlijk groepjes. Ze willen meer lichamelijk contact en kunnen beginnen met masturberen. Als kinderen nu verliefd worden, dan gedragen ze zich er ook naar.
Puberteit: 10 – 12 jaar
Het lichaam ontwikkelt zich nu verder. Deze lichamelijke ontwikkeling gaat bij meisjes sneller dan bij jongens. Ook de belangstelling voor seksualiteit neemt toe. Hoewel het misschien lijkt alsof je kind al veel weet van seksuele ontwikkeling, is dat nog niet het geval. Daarnaast kan je kind op deze leeftijd preutser worden en gaat de badkamerdeur steeds vaker op slot. Deze preutsheid trekt later weer weg.
Tips voor ouders in deze leeftijdsfase:
- Creëer een veilige omgeving: wijs je kind erop dat iedereen gelijk is en dat hij of zij bijvoorbeeld geen grapjes mag maken over homoseksualiteit.
- Geef boeken en video’s: voor jou en je kind kan het prettig zijn als je boeken of video’s aanbiedt over seksuele ontwikkeling. Zorg ervoor dat deze wel aansluiten bij de leeftijd van je kind.
- Praat erover: praat binnen het gezin vrij over seksuele ontwikkeling en creëer een eerlijke en veilige sfeer. Door normaal over seksualiteit te praten, maak je het voor je kind ook normaal.
- Geef ruimte en respect: klop bijvoorbeeld op de deur voordat je zijn of haar kamer binnenloopt.
- Benadruk veiligheid: leer je kinderen over veilig vrijen en het belang van het vragen van toestemming.
Luister naar De Opvoedcast
Wil je meer weten over de seksuele ontwikkeling van peuters? Luister dan naar onze podcast. Hierin geven host Amber en Pedagoog Laurie je tips over hoe je deze ontwikkeling kunt ondersteunen.