Wat is cognitieve ontwikkeling?
De cognitieve ontwikkeling bestaat uit alle vaardigheden die je kind opdoet rondom het denken en leren. Het heeft te maken met de intelligentie. De eerste vorm hiervan is al in de buik, waar je baby na 4 maanden licht en donker van elkaar kan onderscheiden. Zo zijn er nog veel meer onderdelen van de cognitie, zoals:
- Dingen weten en deze kennis gebruiken in praktische situaties
- Informatie tot je nemen en verwerken
- Onthouden, oftewel het geheugen
- Redeneren en nadenken
- Analyseren, dus inzicht krijgen in hoe dingen werken
- Dingen met elkaar vergelijken en verbanden zien
- Vooruitdenken, dus eerst denken en dan pas doen
- Focussen en concentreren
Al deze vaardigheden zie je niet meteen aan de buitenkant. Toch kan je goed zien dat je kindje zich cognitief ontwikkelt. Bijvoorbeeld doordat het bepaalde geluiden maakt, jouw gezichtsuitdrukkingen nadoet of specifiek gedrag laat zien. Zo maakt je baby duidelijk dat hij of zij nieuwe dingen heeft geleerd. Ieder kind doet dit op de eigen manier, dus maak je geen zorgen als het bij jouw baby net anders gaat.
Zo ziet de cognitieve ontwikkeling van een baby eruit
Je baby maakt enorme stappen in de cognitieve ontwikkeling. Hij of zij gaat van primitieve reflexen naar gecontroleerde bewegingen en van alleen het hoofd draaien naar alles vastpakken. Hoe die ontwikkeling precies verloopt, verschilt per kind. Het gebeurt op het eigen tempo en is daarom voor iedereen anders. De tijdslijnen hieronder zijn dan ook richtlijnen. Het is heel normaal als het bij jouw kind op een andere manier gaat. Hieronder vind je per leeftijd de nieuwe dingen die je kind over het algemeen ontdekt.
0 tot 1 maand
Vlak na de geboorte heeft je baby vooral primitieve reflexen. Die gebeuren automatisch vanuit het instinct en zijn dus onbewust. Ze zorgen ervoor dat je kind overleeft buiten de baarmoeder. Dit zijn de primitieve reflexen:
- Zoek- en zuigreflex. Hiermee gaat je baby op zoek naar melk, bijvoorbeeld bij je borsten. Dankzij deze reflex weet je kind hoe het melk binnenkrijgt.
- Grijpreflex. Deze zorgt dat je kindje zich aan jou vasthoudt als je hem of haar draagt. Als je je vinger in het handje legt, grijpt het die meteen vast.
- Schrikreflex. Deze waarschuwt je baby voor gevaar. Is er bijvoorbeeld een hard geluid, dan houdt hij of zij de armen en benen gestrekt in de lucht.
Toch gebeurt in deze eerste maand niet alles instinctief. De kans is groot dat je kind de omgeving al voorzichtig begint te verkennen. Bijvoorbeeld door het hoofd te draaien en te sabbelen op voorwerpen. Maar niet elke baby doet dit al in de eerste maand.
1 tot 4 maanden
Vanaf 1 maand lukt het je kindje steeds beter om zich aan te passen aan de omgeving. Zo sabbelt het anders aan je vinger of een speen dan aan een tepel. Ook leert je baby langzaamaan om te reageren op gebeurtenissen. Denk aan stoppen met huilen als je de kamer binnenkomt. Het leuke is dat hij of zij nu echt op jou reageert, bijvoorbeeld door jouw gekke gezicht en bepaalde klanken na te doen. Bij sommige kinderen lukt dat zelfs een dag later nog. En door te schoppen, grijpen en reiken gaat de omgeving verkennen al beter.
4 tot 8 maanden
Rond deze leeftijd begint je baby ongeveer met zitten en kruipen. Maar dat hoeft niet per se, want elk kind doet dit zodra het er klaar voor is. Als het al lukt, ontdekt hij of zij steeds meer van de omgeving. Wat daar ook bij helpt, is dat dingen vastpakken steeds beter gaat. Je baby vindt het dan ook hartstikke interessant om alles binnen handbereik te grijpen.
Daarnaast krijgt je kindje door dat voorwerpen en mensen reageren als het iets doet. Bijvoorbeeld een mobiel die gaat zwaaien na een schop en dat jij teruglacht als je baby lacht. Dit herhaalt je kind graag om te ontdekken of er steeds dezelfde reactie komt.
8 tot 12 maanden
Vanaf 8 maanden lokt je kleintje steeds bewuster effecten uit. Zo snapt het bijvoorbeeld dat de dop eerst van de fles moet om te kunnen drinken. Doordat de motoriek zich ook ontwikkelt, kan je kind dit meestal al zelf. Daarnaast leert hij of zij vooruit te lopen op wat er gaat gebeuren. Dat merk je bijvoorbeeld als je baby begint te huilen wanneer jij je jas aan doet om weg te gaan. Verder vindt je kind het steeds interessanter om mensen te observeren en na te doen, van een speelgoedautootje duwen tot roeren met een lepel.
Een andere mooie stap is de objectpermanentie. Dat betekent dat je kind begrijpt dat een voorwerp nog steeds bestaat als het uit het zicht is. Neem bijvoorbeeld een bal of ander speelgoed en stop dit onder een kleedje. Als je baby deze ontwikkeling al heeft doorgemaakt, dan trekt hij of zij de doek weg en pakt de bal.
Hoe stimuleer je de cognitieve ontwikkeling?
Als je het leuk vindt, kan je je kind helpen bij al deze nieuwe ontdekkingen. Door hem of haar verschillende ervaringen te laten opdoen, stimuleer je nieuwe neurologische verbindingen in de hersenen. Hoe meer van die verbindingen er zijn, hoe makkelijker prikkels zich verplaatsen. Dat draagt bij aan de ontwikkeling. Zo stimuleer je de cognitieve ontwikkeling van je baby:
- Voorlezen. Hiermee laat je je kind oefenen om zich te concentreren en om het geheugen te gebruiken.
- Een rustige en overzichtelijke omgeving bieden. Dit helpt je baby om zich wat langer te concentreren, waardoor informatie goed in het geheugen terecht komt.
- Je baby zelf laten bepalen. Geef je kind de ruimte om zelf te kiezen wat, wanneer en hoe het voorwerpen gebruikt. Dat stimuleert het geheugen en zorgt ervoor dat je kleintje langer aandacht voor iets heeft.
- Veel praten. Benoem wat er om jullie heen is, zoals een vogel of bank, en vertel wat je gaat doen, bijvoorbeeld een luier verschonen. Zo leert je baby wat communiceren is en om verbanden te leggen. Je kind begrijpt namelijk al veel eerder woorden dan dat hij of zij ze zelf kan uitspreken.
- Kiekeboe spelen. Verstop jezelf achter je handen of een sjaal en kom daarna weer tevoorschijn. Op die manier laat je je baby de aan- en afwezigheid van mensen en voorwerpen ontdekken.
- Samen zingen en muziek maken. Liedjes, versjes en rijmpjes zijn niet alleen leuk, maar stimuleren ook de taalontwikkeling. En door samen muziek te maken met een rammelaar, begrijpt je kindje wat hard, zacht, snel en langzaam is.
- Verschillende materialen geven. Denk aan knisperboekjes en voorwerpen van gladde, ruwe en zachte materialen. Zorg ook voor afwisseling in grootte en vorm, zodat je baby verschillende ervaringen opdoet.
Volop ontwikkelen bij CompaNanny
Ook bij CompaNanny stimuleren we volop de cognitieve ontwikkeling van je baby. Kinderen spelen bij ons met passieve en open materialen. Dat betekent dat de voorwerpen uit zichzelf niets doen en dat ieder kind hier een eigen invulling aan geeft. Daardoor gaan ze op onderzoek uit en ontdekken ze allerlei nieuwe dingen. Ben je benieuwd naar onze kinderopvang? Ontdek hoe we jouw kind een fijne opvangplek geven.
Wil je weten waar CompaNanny bij jou in de buurt zit? Bekijk al onze locaties.
