Wat is kinderparticipatie?
Kinderparticipatie betekent dat kinderen actief betrokken zijn bij beslissingen die over hen gaan. Ze krijgen de ruimte om hun ideeën te delen en eigen keuzes te maken. Natuurlijk altijd op een manier die past bij de leeftijd van het kind.Hun mening doet ertoe. Niet alleen omdat we dat belangrijk vinden, dit is ook opgenomen in het Kinderrechtenverdrag. Dit zijn de 5 regels van kinderparticipatie
- Kinderen hebben voldoende toegang tot informatie
- Ze kunnen hun stem laten horen
- Anderen nemen kinderen serieus
- Ze krijgen terugkoppeling over de genomen beslissing
- Kinderen kunnen klagen als ze het oneens zijn met een besluit
Voorbeelden van kinderparticipatie
Er zijn allerlei manieren waarop jij als ouder je kind actief kunt betrekken. Bijvoorbeeld:
- Je kind laten meedenken over regels die voor hem of haar gelden.
Bijvoorbeeld: “Wanneer mag je iemand uitnodigen om te spelen of logeren? Wat vind jij belangrijk dat we daarbij afspreken?" - In gesprek gaan over wat je kind leuk vindt en welke ideeën hij of zij heeft.
Bijvoorbeeld: "Wat zou jij graag vaker willen doen samen met ons als gezin?" - Vragen naar de wensen en voorkeuren van je kind.
Bijvoorbeeld:"Wat zou jij vaker willen eten of koken samen?" - Goed kijken en luisteren naar wat je kind nodig heeft.
Bijvoorbeeld: "Wat kan ik doen zodat jij je fijner voelt als je boos of verdrietig bent?"
Waarom is kinderparticipatie belangrijk en wat is het doel?
Dankzij kinderparticipatie voelen kinderen zich gehoord en hebben ze het gevoel dat ze inspraak hebben. Het laat zien dat ze ertoe doen en erbij horen. Ook draagt het bij aan hun ontwikkeling:
- Meer zelfvertrouwen
Kinderen merken dat hun stem meetelt. Dat geeft ze een positief gevoel over zichzelf en versterkt hun zelfvertrouwen. Ze durven daardoor vaker hun mening te geven en nemen actiever deel aan gesprekken of beslissingen. - Meer zelfstandigheid
Kinderen ontdekken dat hun mening ertoe doet. Ze mogen zelf keuzes maken, leren wat daarbij komt kijken en ervaren ook wat de gevolgen zijn. Soms hebben ze ergens spijt van, soms zijn ze juist trots op hun beslissing. - Sociale vaardigheden
Kinderen doen actief mee en denken echt mee over wat er speelt. Ze praten met volwassenen, overleggen samen en leren hoe je samen beslissingen neemt. Zo leren ze hoe je rekening houdt met elkaar. - Taalontwikkeling
Kinderen leren woorden geven aan wat ze denken en voelen. Door te vertellen wat ze willen of vinden, oefenen ze met praten, luisteren en reageren. Dat zijn belangrijke vaardigheden voor op school en ook in het dagelijks leven. - Betrokkenheid
Door actief mee te doen voelen kinderen zich betrokken. Ze doen met meer plezier mee, zijn gemotiveerder en voelen zich verantwoordelijk voor wat er gebeurt. - Respect
Kinderen leren niet alleen respect te hebben voor hun eigen mening, maar ook voor die van anderen. Ze ontdekken dat iedereen anders denkt en eigen meningen, ideeën en wensen heeft. Door te overleggen ervaren ze dat je samen tot een oplossing kan komen waar iedereen zich in kan vinden.
Lees ook onze blog: Hoe stimuleer je respectvol gedrag bij kinderen?
Hoe stimuleer je kinderparticipatie?
Op welke manier je kinderparticipatie kan toepassen, verschilt per leeftijd. Zo kan een baby nog niet praten en kunnen jonge kinderen bepaalde gevolgen en risico’s nog niet inschatten. Het is dus belangrijk dat het past bij de ontwikkeling, het eigen tempo en de leeftijd van je kind. Hieronder vind je inspiratie voor kinderparticipatie in verschillende fases.
Bij baby’s
Je baby kan meedoen door kleine dingen zelf te doen tijdens het verzorgen. Geef bijvoorbeeld bij het verschonen of eten de ruimte om met klanken of lichaamstaal te reageren. Je kondigt aan wat je gaat doen en laat dan een stilte vallen. Tilt je baby de benen omhoog als je zegt dat je een nieuwe luier om wilt doen? Dan stemt hij of zij daarmee in. Doordat je respect hebt voor de reactie van je kind, verloopt de verzorging vaak soepeler. Je werkt echt samen met elkaar.
Bij peuters
Aan je peuter kan je keuzes geven. Stel bijvoorbeeld vragen over wat je kind wil doen of waar het bij wil helpen. Denk aan kleine keuzes, zoals het broodbeleg of speelgoed om mee te spelen. En aan grotere keuzes, zoals vanmiddag naar de speeltuin of zwemmen. Als je peuter wat ouder is, kan je ook vragen naar dingen die hij of zij fijn vindt in de omgang met anderen. Zo leert je kind voor zichzelf opkomen én dat het belangrijk is rekening te houden met elkaar.
Bij kleuters en schoolgaande kinderen
Vanaf het moment dat je kind naar school gaat, kan je de kinderparticipatie proberen uit te breiden. Laat je kleuter bijvoorbeeld meedenken over alledaagse dingen, zoals het avondeten. Leg ook grotere vragen voor, zoals welke leuke dingen hij of zij wil doen in de vakantie. Daarnaast zijn negatieve situaties goed om te bespreken. Denk aan een ruzie of pestgedrag. Laat kinderen zelf meedenken over oplossingen en mogelijkheden. Ze zijn vaak creatiever dan volwassenen. Grote kans dus dat je kind met een waardevolle oplossing komt!
Wat doe je als een kind niet meewerkt?
Kinderparticipatie is natuurlijk heel mooi. Maar soms heeft je kind gewoon geen zin om mee te beslissen of mee te doen. Dan staat het er niet voor open, heeft het geen interesse of is het er nog niet toe in staat. Dat is niks geks en helemaal oké. Je kind blijft een kind. Het is belangrijk om dit te respecteren. Dus zorg dat je kind in ieder geval zelf mag meebeslissen over wat hij of zij op dat moment wil doen.
Het kan ook zijn dat er iets anders aan de hand is, zoals weerstand of onbegrip. Neem dit serieus en vraag jezelf bijvoorbeeld af:
- Is de opdracht misschien te moeilijk?
- Heeft je kind genoeg informatie om actief mee te doen?
- Is je kind in staat om deel te nemen?
- Voelt je kind zich voldoende gezien of onderdeel van het geheel?
- Staat je kind achter de gemaakte keuze?
Je komt achter de antwoorden door goed te kijken. Luister niet alleen naar wat je kind zegt, maar kijk ook naar het gedrag, de lichaamstaal en de non-verbale communicatie. Hier kan je vervolgens op inspelen door aan te sluiten bij je kind. Ga letterlijk en figuurlijk naast hem of haar zitten en probeer door de ogen van je kind te kijken. Je hoeft dus zelf geen regie (over) te nemen.
Kinderparticipatie bij CompaNanny
Bij CompaNanny zien we kinderen als van nature competent. Dat betekent dat een kind vanuit zichzelf wil ontdekken en onderzoeken om de wereld te begrijpen. Daar spelen we op in door kinderen invloed te geven op hun eigen situatie. Ook krijgen ze de ruimte om zelf keuzes te maken in een veilige en leerrijke omgeving. We volgen hierin het kind: hij of zij bepaalt de route en wij zorgen voor het asfalt. Dat houdt in dat kinderen actief onderdeel zijn van hun eigen verzorging, de activiteiten die we doen en de regels die we naleven.
Op onze Buitenschoolse Opvang is de kinderparticipatie nog groter. Hier mogen kinderen zelf meebepalen en meebeslissen over van alles. Denk bijvoorbeeld aan nieuwe spelmaterialen, het activiteitenprogramma en de regels. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Zo oefenen ze in een veilige omgeving met vaardigheden die ze later nodig hebben in de maatschappij.
Vind een vestiging bij jou in de buurt!
Met meer dan 50 locaties in Nederland, is er altijd een vestiging waar jouw kind zich thuis voelt.
